Izloženi su ikona Stefana Prvovenčanog iz riznice Hrama Uspenja Presvete Bogorodice u Pančevu, radovi studenata III godine crkvenog slikarstva na Akademiji Srpske pravoslavne crkve u Beogradu, kao i kostimi iz serijala „Nemanjići – rađanje srpske kraljevine” koje je ustupila Radio-televizija Srbije.
Mošti Stefana Prvovenčanog seljene su po mnogim manastirima, a od 1790. do 1791. su bile pohranjene u Pančevu. Kustoskinja etnološkinja Svetlana Mesicki podseća da je bio srednji sin rodonačelnika Nemanjićke loze Stefana Nemanje, kome je otac predao vlast na saboru u Rasu 1196. Prvi je krunisani srpski kralj od strane pape Honorija III 1218. godine, čime je i dobio ime u narodu Prvovenčani. Pred kraj života ga je brat Sveti Sava zamonašio i dao ime Simon.
Krunisanje Stefana Prvovenčanog stavilo je Srbiju na mapu srednjovekovnih drzava. Uporedo sa drzavotvornim procesima radja se, u datim istorijskim i teritorijalnim okvirima, i autokefalna Srpska Pravoslavna crkva, čiji je osnivač mladji brat, princ Rastko Nemanjić, po zamonašenju Sveti Sava. Ovi dogadjaji, kao i specifičan geografski položaj novonastale srpske srednjovekovne drzave, bili su ključni faktori za stvaranje etničke svesti u Srba, kao i posebnostima koje mu, kao narodu, pripadaju. Legende, običaji, pesme i freske, manastiri i pisani dokumenti – sve to jasno ocrtava kult vladarske loze Nemanjića, kult koji zrači sa pijedestala srpskog etnosa, objašnjava Svetlana Mesicki.
U katalogu, istoričar Srđan Božović je, pod naslovom „Stvaranje srpske kralјevine”, dao brilјantan istorijski prikaz a autorka postavke Svetlana Mesicki je u tekstu „Seni na obzorju: Kult Nemanjića u srpskom narodu” govorila o predanju i kultu koji su proistekli iz istorije, o etničkom i pravnom kodeksu, značaju za ekonomiju i umetnost, oblikovanju naroda. Druga autorka izložbe Gordana Stojanov u prilogu „Od stvaranja do održanja verskog i nacionalnog identiteta” pisala je o ktitorstvu, arhitekturi i freskama.
Da je dolazak dinastije Nemanjića prekretnica, i da, ako nije početak istorije, jeste početak srpske istorijografije kaže dr Ivana Spasović iz arhiva Srpske akademije nauka i umetnosti.
Tada smo počeli da ostavlјamo trag o sebi i o drugima. U mnogo čemu to je i zenit srpske srednjovekovne istorije. Kralј Stefan zamonašio se kao Simon, umro je 1228. i sahranjen je u Studenici. Sabrana dela Stefana Prvovenčanog predstavlјaju jedno od najvećih vrednosti srpske istoriografije i, na sreću, nedavno su objavlјena u izdanju Srpske književne zadruge i Narodne biblioteke „Stefan Prvovenčani” iz Kralјeva. Sveti Sava i Stefan Prvovenčani, dva brata, dva kolosa naše istorije izgledaju nestvarno po onome što su postigli u svom zemalјskom kratkom životu. Danas nestvarno izgleda i virtuoznost Stefana Prvovenčanog kao državnika, diplomate, graditelјa više nego bilo kakve demagogije i zloupotrebe moći, ističe ona.
Miroslav Birclin, direktor Narodnog muzeja ističe da je, u jednom periodu, manastir Vojlovica imalo čast i privilegiju da mošti svetog kralјa čuva nakon velikog austro-turskog rata.
Srbija je imala sreću da je Stefan Nemanjić bio čovek obrazovan u Vizantijskom duhu, pismen i nadasve vešt diplomata, zahvalјujući kome Srbija danas postoji i mi pričamo srpskim jezikom. On je u smutnim vremenima, u vreme Vizantijskog sumraka, kraja Vizantijskog carstva, u vreme kad se već oseća nadiranje turskih i ostalih muslimanskih osvajača sa Istoka, kad se istočno i zapadno hrišćanstvo bore za prevlast na Balkanu, uspeo da mladu srpsku državu, kasnije kralјevinu, uokviri, ojača, proširi, da je stavi na kartu srednjovekovne Evrope, a time i da omogući i da postavi temelј savremenoj Srbiji, kaže Birclin.
Otvaranje izložbe ulepšao je nastup hora Pančevačkog srpskog crkevnog pevačkog društva, pod upravom mr Vere Carine, a ovom prilikom je obeleženo i 94 godine od osnivanja Muzeja.
